Besparen met een hooikist

[RickT]

Het is wel niet helemaal inmaken, maar ik zag hier ook een topic rijst koken vandaar.

 

 

De hooikist (een kist gevuld met hooi waarin de pan(nen) werden geplaatst) is iets wat vroeger veel vaker gebruik werd en eigenlijk bijna standaard tot de huisraad behoorde. Ikzelf ben ruim een jaar geleden gebruik gaan maken van de hooikist, maar meer uit het oogpunt voor het millieu en mijn portomonee.

 

Via via een houten kist en schapenwol op de kop getikt. 2 grote oude kussenslopen gevuld met schapenwol. Eentje onderin gelegd, met een rond vorm erin. En de andere om de pan verder mee in te pakken. In het begin was het wel uitproberen hoe lang iets moest koken en hoe lang het daarna in de "kist" kon. Dus vaak nog even nakoken eer we konden gaan eten.

 

Maar na veel geploeter en experimenteren ben ik nu zover dat ik langkokende rijst, aardappels, stoofvlees, pasta, sauzen warm houden, boontjes tegen het middaguur kort laat door koken, ongeveer 5-6 minuten en dan in de "kist" zet en goed toedek. Door de isolerende werking van het schapenwol (hooi, oude

slaapzak etc.) blijft de temperatuur in de pan hoog waardoor het verder gaart ZONDER aan te branden. Mijn kinderen (4 en 9 jaar oud) vinden het nu heel normaal dat ik de warme maaltijd uit de kist haal en zo op tafel zet, maar vriendjes/vriendinnetjes kijken raar op. Zomaar een maaltijd op tafel uit de kist. Het voordeel is dat ik na school tijd heb voor de kinderen in plaats van dat ik sta te koken en dat ik het eten om 17 uur op tafel kan zetten, maar ook om 17:30 uur. Ik heb mijn gasverbruik voor het koken met eenderde teruggebracht. (in totaal heb ik mijn gasverbruik het afgelopen jaar meer dan gehalveerd door hooikist koken, verwarming een graadje lager en om 20 uur helemaal laag, korter douchen... met z'n drietjes in 7 minuten klaar.)

 

De technischere kant van de hooikist:

 

Koken met een hooikist Stel je voor dat je rijst, aardappels en stoofpotjes kunt koken zonder gevaar van aanbranden de soep kunt laten trekken zonder het risico van te hard koken, tot 80% kunt besparen op gas of elektriciteit, het eten op een rustig moment kunt bereiden en het heet kan serveren zodra je dat wil, de smaak en voedingsstoffen optimaal kunt behouden tijdens het koken, geen dure apparaten zoals een rijstkoker nodig hebt, kunt koken met minder water en dus niet/nauwelijks hoeft af te gieten. Maar hier gaat het niet om weer een wonder apparaat. Het gaat om een handig hulpmiddel uit grootmoeders tijd: de hooikist.

 

We zijn de hooikist zo’n beetje vergeten en dat is jammer. Want de hooikist maakt alle bovenstaande punten waar. Maar wat is een hooikist nou precies? Zoals de naam al doet vermoeden is het een kist. Ongeveer anderhalf maal zo breed en diep als de grootste pan die je erin wilt kunnen zetten en ongeveer twee maal zo hoog. De kist zit vol met kussens die losjes gevuld zijn met hooi. Hooi heeft een uitstekende isolerende werking. Dus wanneer je een hete pan in de kist zet en deze goed instopt dan zal de pan slechts zeer langzaam afkoelen. Hoe werkt het dan precies? Stel je wilt zilvervliesrijst koken. Je doet de gewenste hoeveelheid rijst in de pan (gewone zilvervliesrijst, niet de duurdere snelkook variant) en voegt anderhalf keer zoveel water toe. Dan zet je de rijst op je fornuis en brengt het aan de kook. Zodra het kookt laat je het nog enkele minuten koken en dan doe je het deksel op de pan. Je maakt een kuiltje in de hooikist, zet de pan erin en denkt deze goed af met kussens. Doordat de pan zijn warmte niet kwijt kan blijft de temperatuur in de pan lang rond het kookpunt. De rijst zal dus gaar worden en het water opnemen. Wanneer al het water opgenomen is zal de rijst niet aanbranden want de pan staat immers niet op het vuur. Wel blijft de rijst nog enkele uren heet.

 

Wanneer je op een fornuis voedsel aan de kook brengt zul je zodra het eenmaal kookt het gas laag zetten en het voedsel door laten koken tot het gaar is. Dat je het gas laag zet en niet uit is vanwege het feit dat de pan warmte afstaat aan de omgeving. Je moet dus warmte blijven toevoeren om de temperatuur in pan rond het kookpunt te houden. Omdat in een hooikist de pan nauwelijks warmte aan de omgeving kan afstaan is het niet nodig warmte te blijven toevoeren. Daardoor bepaar je energie en voorkom tegelijkertijd je dat je teveel warmte toevoert of dat het voedsel aanbrand zodra al het water is opgenomen.

 

Belangrijk bij koken in een hooikist is dat je een pan gebruikt met een goed sluitend deksel zodat er geen warmte verloren gaat door verdamping (stoom). Voordeel hiervan is weer dat je met minder water kan volstaan waardoor je ook minder smaak en mineralen verliest bij het eventuele afgieten.

 

Bij veel gerechten zoals hachee of goulash blijven aroma’s bovendien veel beter behouden omdat de temperatuur net onder het kookpunt blijft. Iets waar je normaliter een Römertopf of Slowcooker voor zou gebruiken. Wel kan het bij gerechten die zeer lang moeten stoven nodig zijn om halverwege de bereidingstijd de pan even uit de kist te halen en deze op het fornuis weer tot het kookpunt te verhitten.

 

Hoe kom je aan een hooikist? Zelf maken is veruit de goedkoopste manier. Bovendien kun je de kist dan precies zo maken als je wilt. Je zou zelfs een keukenkastje tot hooikist kunnen omtoveren en deze zo in de keuken integreren. Wel kan het dan nodig zijn om wat extra magneetsluitingen op het deurtje te maken, anders zal deze misschien niet goed sluiten door de veerkracht van de kussens. Het hooi koop je in een winkel voor dierenbenodigdheden. In plaats van het traditionele hooi zou je ook bij een stoffenzaak ‘wadding’ kunnen kopen. Wadding is dat rare watten-achtige spul waarmee jassen en quiltdekens gevoerd worden. Het voordeel van wadding is dat je de kussens in de wasmachine kunt reinigen en misschien vind je het hygiënischer dan hooi. Het nadeel van wadding is dat het geen natuurproduct is. Wanneer je aan schapenwol kunt komen dan is dat ook een uitstekend (én natuurlijk) vulmateriaal. Hooikisten zijn ook kant en klaar te koop. Bijvoorbeeld bij de Natuurlijke Molen.

 

Een hooikist is dus ideaal om voedsel in te koken, stoven en warm te houden. Zo kun je bijvoorbeeld rijst eerder op de dag alvast in de hooikist koken en vlees, groenten en kruiden roerbakken tegen etenstijd. In de hooikist is het kooknat in rust. Ingrediënten behouden hun eigen smaak, aardappels koken niet tot moes.

 

bron: http://www.zuinig.info/besparen.php?num=62

[RickT]

Doe ik er ook nog wat recepten bij

http://www.smulweb.nl/140006/artikel/Koken-in-ouderwetse-hooikist

[Castaneda]

Wat een goed idee, lijkt me geweldig om te doen. Tsja wel even kijken waar we dat allemaal vandaan gaan halen...

[RvO]

Ik slaap in mijn hooikist

Serieus: ik gebruik mijn bed als hooikist. Alleen even een oude handdoek om de pan. Geen geknutsel. Werkt prima.

 

Wel blijven nadenken. Als je 's avonds in bed wilt kruipen en er staat nog een pan rijst in bed is er iets misgegaan

[RickT]

Ik slaap in mijn hooikist

Serieus: ik gebruik mijn bed als hooikist. Alleen even een oude handdoek om de pan. Geen geknutsel. Werkt prima.

 

Wel blijven nadenken. Als je 's avonds in bed wilt kruipen en er staat nog een pan rijst in bed is er iets misgegaan

 

Idd. werd vroeger de bedstee ook voor dit soort dingen gebruikt. Zo`n hooikist spreek mij gewoon enorm aan omdat ik een voorstander ben van slow cooking

 

Zes dagen doen over een macaronischotel. De pasta in een wollen zak op je rug dragen en dan negentien dagen door Nederland wandelen tot alles al dente is, heerlijk!

 

Ik heb namelijk een hele erge afkeer van ocaïnekoks als Gordon Ramsay [Alsof een woedende herdershond je uitlegt hoe je een stuk vlees moet marineren.] of Jamie Oliver. [Overal met je scooter naar binnen rijden, lispelend boven willekeurige gerechten zestig citroenen uitknijpen, de pitjes in je vingers opvangen en maar doorlullen dat alles full of flavour is. ]

[jasmin]

Mijn favoriete kookboekschrijfster is Claudia Roden. Die heeft in haar leven voortdurend recepten verzameld on the spot...

 

En haar schrijfstijl spreekt me aan... erg veel cultuur en traditie beschrijven, maar ook tips om het gewoon te kunnen aanpassen aan onze supermarkt inkopen. Soms neem ik zo'n boek mee naar bed, om gewoon een uurtje ontspannen te lezen hoe de boerenvrouwen in Egypte hun dagelijkse soepen variëren enzo....

Ik heb twee boeken van haar: De keuken van het Midden Oosten en De Mediterane keuken. De recepten lukken ook gewoon, en worden ook nog eens goedgekeurd door kritisch publiek... (mijn niet-Nederlandse familieleden en vrienden).

 

En daar hoef ik niet met haut-cuisine aan te komen... dat eten ze om geen honger te hebben, maar de ouderwetse recepten worden gegeten omdat het feest is en lekker is...

 

 

Ben ik nou off-topic geraakt???

[Berti]

de hooikist kan ook worden gebruikt om yoghurt te maken als je de melk geent hebt, en de goed afgesloten pan in de hooikist zetten.

[greetje11]

Ik gebruik voor rijst een ouderwetse theemuts.

Even 5 minuten laten koken en dan in de muts.

Wordt vanzelf gaar en blijft warm.

 

Heb nu zo'n ouderwetse muts met knip. Is nog van mijn moeder geweest.

Maar daarvoor had ik er 1 met een mandje en een losse muts, die trok ik over het pannetje heen.

Paste precies.

18 maart 2011 aangepast door Gast

[Berti]

zet je dan de muts over de pan of zo???

[essiebes]

Voor degenen die het gewoon een keer willen proberen: Een kartonnen doos met wat dekens werkt ook prima als hooikist

 

Bij sommige dingen kun je ook gewoon eerder het gas uitdraaien: Als je pasta kookt, na 3 minuten koken het gas uitdraaien en in het hete water laten staan tot de officiele kooktijd verstreken is. Een ei koken door 1 minuut te laten koken en dan nog een minuut of 5,6 in het hete water te laten staan.

[jasmin]

Als je een koelbox heb, hoef je niks te bouwen. Gewoon hooi erin, theedoek in het pannengat... en klaar... werk van twee minuten...

[Nicolette]

ik gebruik een piepschuim doos (hebben griepprikken in gezeten) als hooikist en vul dat met een deken op. Werkt geweldig.

[Annette]

Wij hadden vroeger ook een hooikist en daar werd de yoghurt idd ook in gemaakt.

Mijn ouders hadden een camping in Frankrijk en een restaurant en daar werd voor 120 man gekookt, de zilvervlies rijst ging in de enorme hooikist.

Niet met hooi maar met piepschuim van binnen. Het werkte altijd perfect !

[pet]

Wij hebben een hooikist in één van de laden van de keuken. Aan alle kanten opgevuld met piepschuim en ook nog een piepschuimen deksel gemaakt. Eerst de pan in een handdoek en dan in la, la dicht en 's avonds is de rijst klaar. Ideaal. Maar ik gebruik het eigenlijk vooral voor rijst.

[jootje]

Heb een " hooimadam" kunnen scoren op marktplaats......even kijken of dat werkt. Zelfde principe als de hooikist, maar dan een soort zak.

Het de kleine gekocht, en volgens mij moet dat ding heel makkelijk zelf te maken zijn, als je tenminste schapenwol hebt...zat al aan een oud dekbed te denken..komt vandaag binnen als het goed is.

[harmony]

Een hooimadam, een hooikist, een .....

Het grappige is, dat het idee voor een warmhoud'ding' laatst werd gepresenteerd bij 'Het beste idee van NL'. Ik heb me verbaasd. Het ding werd alom aangeprezen als zijnde een nieuw iets. Eerlijk gezegd vond ik dit nogal belachelijk, het is helemaal geen nieuw idee.

Moeder en dochter hadden een soort isolerende zak geknutseld, misschien hetzelfde als de hooimadam?

In ieder geval zette men vroeger ook al de pan met gekookte aardappelen in bed en zetten wij de gekookte pasta tijdens het kamperen in de slaapzak om het lekker warm te houden.

Sorry, moest het even kwijt

[jootje]

Harmony: je hebt gelijk....eten warm houden/laten garen doormiddel van een hooikist of je bed is niks nieuws. Althans...voor sommige mensen niet, thuis hadden wij niet zo`n kist, en ging het eten ook niet in bed. Ik heb er een paar jaar geleden pas over gelezen in de Landleven ofzo. Dus ik denk dat veel ( jongere) mensen niet weten wat het is, wat ik ook logisch vind. En dat er dus nieuwere varianten van de hooikist komen vind ik ook normaal. Zoals mijn hooimadam....dus niet zo narrig doen over mijn prachtige zak he? Ik zal er binnenkort een foto van maken, speciaal voor jou, misschien dat je dan toch kan zeggen: Jo, wat een akelig leuk zakje heb je daar!

[appelvrouw]

Hooikist of dekbed...het zal allemaal goed werken. In ieder geval voor yoghurt gebruik ik gewoon het bed, met het dekbed er aan alle kanten omheen gevouwen en twee kussens erboven op ( en daar nog de ovenwanten bovenop zodat mijn Lie niet per ongeluk in een aanval van moeheid de toren uit elkaar rukt om zijn deken te pakken).

Graag hoor ik wat ervaringen&recepten van het koken van zilvervliesrijst ( normaal 45 minuten) in hooi/koelbox/dekbed methode...

[pet]

Graag hoor ik wat ervaringen&recepten van het koken van zilvervliesrijst ( normaal 45 minuten) in hooi/koelbox/dekbed methode..

Bij mij gaat alle rijst, ook zilvervliesrijst, in de hooikist. Eerst aan de kook brengen met anderhalf kop water op één kop rijst. Dan als het even kookt in de hooikist tot we gaan eten. Meestal gaat het in de loop van de middag in de hooikist als ik even tijd heb, dus het staat er rustig een paar uur in, maar dat maakt eigenlijk nauwelijks uit. Te lang is niet zo gauw een probleem. Te kort, zeker voor zilvervliesrijst, natuurlijk wel.

[appelvrouw]

Zou je dus kunnen zeggen Pet dat je de zilvervlies er minimaal twee uur in laat staan, en dat je, vanaf dat moment ervan uit kan gaan dat de rijst gaar is? Vandaag had ik de zilverrijst op de houtkachel..even niet opletten en de rijst is te gaar

Laat je de volkorenrijst heel even of bv 5 of 10 minuten voorkoken?

[pet]

Ik laat het maar even doorkoken. Hoogstens een paar minuten. En twee uur in de hooikist moet genoeg zijn, al is het bij mij meestal wel 3 of 4 uur. Met veel korter heb ik geen ervaring.

[Hilde]

't Is duidelijk nu!

Ik moet hoogdringend aan de slag met mijn hooikist "alias" koelbox.

Doet iemand ook aardappelen zo of kan dat niet omdat je natuurlijk altijd met dat afgietwater zit.

[geedee]

Aardappels gaat ook...las ik in het allereerste bericht van topic-starter rick.

[Hilde]

Ben even terug gaan kijken en aardappelen staan er inderdaad bij maar ik vind niet hoe het dan juist moet met het water.

Ik vond dan ook weer terug waar je zo'n kist zou kunnen vinden, bleek dat nog niet zoveer weg te zijn van bij ons (half uurtje rijden). Op de site van De Natuurlijke Molen vind ik wel geen hooikist terug maar ik zou het toch eerst willen uitproberen met mijn koelbox. Zou daar ook iets van extra bij moeten?

[appelvrouw]

Kan de koelbox dan wel goed tegen de warmte?