Vruchtwisseling / wisselbouw

[Eindhovenier]

Aangezien ik dit seizoen de moestuin toch wat serieuzer (noem het next-level) aan wil pakken, ben ik even mijn moestuinboeken ingedoken. Met name het onderwerp vruchtwisseling, ook wel wisselbouw genoemd, houd me momenteel bezig.

Ik het mooie boekje Ecologisch Tuinieren van Velt schrijft men over een indeling in 6 stukken:

• 1. Koolgewassen

• 2. Bladgewassen

• 3. Vruchtgewassen

• 4. Wortelgewassen

• 5. Aardappelen

• 6. Peulgewassen

Een wat ouder boek stelt een indeling in 4 stukken voor. Mijn vraag is eigenlijk wat voor indeling jullie hanteren, en of je uberhaubt wel aan wisselbouw doet?

 

Daarnaast ben ik benieuwd hoe het met mijn kruiden moet. Die stonden voorheen in een rijtje parallel aan het tuinpad, maar die krijgen dit jaar ook een andere plek. Overigens zijn potten hier ook wel een goed idee.

 

Ik lees hier op 't forum ook geregeld over 'goede buren'. Is dat iets waar ik nog apart rekening mee moet houden, of zit dat al in het vruchtwisselingsschema van Velt (hierboven)?

[Frank vwl]

Het aantal vakken kan inderdaad verschillen. Het ligt ene beetje aan je behoeften, sommige mensen gebruiken een apart veld voor aardbeien (die er dan volgens mij 3 jaar blijven staan) als je bijvoorbeeld geen aardappelen doet dan valt die ook weg dus zo kunnen het meer of minder categoriën worden.

 

Kruiden staan bij mij apart in een bed met 'vaste planten' omdat veel kruiden bij mij meerjarig zijn. Ze hoeven niet of nauwelijks bemest te worden en hebben weinig last van belagers. Voor sterk woekerende kruiden, zoals munt zou ik wel een pot o.i.d. aanraden want het kan nogal hard gaan met die ondergrondse uitlopers.

 

Voor de meeste groente gewassen is de vruchtwisseling wel echt noodzakelijk. Wat betreft goede buren dat is naar mening meer iets wat mooi meegenomen is, maar niet iets waarvoor je je vruchtwisseling in de war moet schopen. Als je wel heel veel rekening gaat houden met goede buren kan het lastiger worden, omdat je dan bijvoorbeeld bij je vruchtgewassen een peulgewas zet waardoor je de opvolgende jaren op dat stukje dus geen vrucht en peulgewassen mag telen Het is natuurlijk wel ideaal te combineren bij goede buren die in dezelfde plantenfamilie vallen (ui en wortel bijvoorbeeld) of goede buren waarbij de ene niet valt binnen 1 van de plantenfamilies in je vruchtwisselings schema (sommige kruiden). Ik hoop dat je het nog een beetje kan volgen.

 

Je ben al bekend met Velt zie ik. Het boek 'handboek ecologisch tuinieren' van Velt is absoluut een aanrader.

[Bit]

Er valt heel veel te vinden over de vruchtwisseling / wisselbouw / wisselteelt op dit forum. zie ook de zoekfunctie. Ik noem het zelf 'Wisselteelt"

 

Ben ik zelf niet zo erg een moestuinier pur sang; ik gooi graag wat andere zaken dooreen. Bloemen, planten, kruiden. Waar het me belieft, en ook waar ik weet heb van 'goede buren' ....en het staat soms ook aardig. Het oog wil ook wat.

Maar de echte teelt ( voor de opbrengst ) zit toch echt wel vast aan een strak schema.

 

Ik gebruik 4 vakken. 5 zou wellicht beter zijn. Maar 4 is wel het minimum. Ik neem even de peulen/bonen als start-vak. dat schuift het jaar daaróp verder en wordt gevolgd door de aardappelen. die schuiven daarna ook weer op en worden gevolgd door het vak 'diversen' ( wortel-achtigen en ui , maar ook sla , andijvie en bieten, die schuiven weer op en worden bij mij gevolgd door de kolen. Kolen is nr 4 bij mij; worden zwaarder bemest, en dan komen daarna daar de bonen weer. Op andere delen van de tuin staan soms wat extra dingen , waardoor ik een soort van 5e vak heb. dat ik ook inzet om het "overigen-vak"een jaar braak te leggen , of in te zaaien met een neutrale groenbemester of een veldje bloemen ( opletten dat er geen koolachtigen in de bloemen voorkomen , maar ook geen drachtplanten van allerhand van ziekten )

 

Lijkt allemaal ingewikkelder dan het echt is. Ik zou je wel aanraden , zeker als beginner ( ben ik ook hoor ) om je wat strak te houden aan een dergelijke planning. Velt is helemaal perfect. 5 vakken of zelfs 6 is super !! 7 kan ook ( 1 vak helemaal laten rusten ) ( maar pas dan op voor dracht-onkruiden )

 

Aardbeien ? Ben ik gek mee. Gaan bij mij niet mee in de vakkenindeling. Hebben een apart deel, en staan 3 jaar en schuiven ergens anders door.

Fruit ? staan bij mij vast. Kruiden ook of wissel ik af van hot naar her, maar vooral naar hot.

 

succes !

[Piroska]

Ik gebruik 5 vakken om te wisselen, verder heb ik een aardappelveldje dat telkens opschuift (op een groot stuk land) deze doet niet mee met het wisselprogramma van de 5 vakken. Ook heb ik een vast bed voor mais met zonnebloemen en een vaste kruidentuin en een boel kruiden in potten, vooral 1 en 2-jarigen.

 

Courgettes en pompoenen staan ook niet in de moestuin maar kriskras door de tuin. Ze komen vrijwel nooit 2x op dezelfde plek terecht.

 

Binnen de 5 vakken mix ik ook nog wel hier en daar:

 

in het vak van tomaat, pepers, paprika, aubergine staat ook tijm, basilicum en afrikaantjes

in het wortel/uienvak staat ook peterselie

in het koolvak staat tijm, dille, munt en o.i. kers EN 1 tomatenplant van die tomatenplant ben ik vergeten wat de reden was..

[René]

• 1. Koolgewassen

• 2. Bladgewassen

• 3. Vruchtgewassen

• 4. Wortelgewassen

• 5. Aardappelen

• 6. Peulgewassen

 

Mooi schema

Eén (domme?) vraag: In welk vak horen de prei en ui

[RvO]

Prei en ui enzo, doe ik bij de wortelgewassen.

Overigens hanteer ik nu een 5-tallig stelsel. De bladgroenten fiets ik bij de andere groenten tussendoor (voorgewas, nagewas, gaatjes opvullen) en die hebben daarom geen eigen vak Dit jaar voor het eerst, ik ga het zien.

[René]

Thanks!

Zou ik ook de bonen of de koolsoorten bij de aardappels kunnen zetten om zo een apart vak te krijgen voor ui en prei?

[Piroska]

dit lijstje is wel handig:

 

http://vanallemarktenthuis.files.wordpress.com/2011/06/moestuinplanten-goede-en-slechte-buren.pdf

[Eindhovenier]

@Piroska, bedankt dat lijstje gaat ook bij de 'literatuur-verzameling'.

 

@Frankvwl, Ik heb het boekje 'Ecologisch tuinieren voor beginners'. Dat is ook al een mooi overzicht. Daarnaast talloze boeken van 2e handsmarkten enzo. Ben ook een beetje een boekennerd, maar het mooie van boeken over tuinen / eten is dat het een eeuwenoude bezigheid is, dus die boeken verouderen eigenlijk nooit, mijn inziens...

[Frank vwl]

Thanks!

Zou ik ook de bonen of de koolsoorten bij de aardappels kunnen zetten om zo een apart vak te krijgen voor ui en prei?

 

Nee, deze hebben hele andere bemestingsbehoeften. Ik zou prei bij de bladgewassen doen (hij valt onder deze groep) als je voor bladgewassen een vak hebt natuurlijk. En ui bij de wortelgewassen. Je hebt dan grotendeels de planten met dezelfde voedingsbehoeften in een vak staan. kolen hebben over het algemeen veel voeding/mest nodig om goed te groeien en bonen juist weer niet dus die combineren is onhandig.

 

Veel sla soorten groeien zo snel dat ze vaker als voor/nateelt gebruik worden of ergens tussenin zoals RvO al aangeeft. Prei is wel familie van de ui maar hoort niet bij de wortelgewassen, om het nog iets ingewikkelder te maken

 

Voor aardappels wordt meestal een apart vak gebruikt. Aardappel is ook familie van de tomaat dus daar kun je rekening mee houden in je vruchtwisseling, sommige wortelgewassen zoals radijs en rammenas horen bij de brassica (net als kolen) familie maar staan kwa bemestingsbehoefte weer beter bij wortelgewassen. Ik zaai radijsjes meestal ergens in een hoekje wat niet meedoet in de vruchtwisseling of tussen vaste planten ofzo.

 

Als je een jaar een foutje maakt is dat heus niet meteen een ramp hoor of als het ff niet anders uitkomt jammer dan. Het gaat er meer om dat je niet jaren achter elkaar hetzelfde gewas op hetzelfde stuk teelt en met de kolen zou ik wel uitkijken, als je eenmaal knolvoet in de grond hebt schijnt dat nogal een probleem te zijn.

[René]

Dank je wel Frank, helder verhaal

[Sovreze]

Buiten de standaard gedachten achter vruchtwisseling laat het gelukkig wat ruimte voor creativiteit, zolang je de basis principes ervan in het achterhoofd houdt. Met die reden heb ikzelf op de volkstuin 6 'volledige' vakken die wisselen volgens het schema, maar ook 2 vakken die onderling zullen wisselen i.p.v. met de grote vakken mee. Waarom? Omdat een aantal gewassen qua 'doorlooptijd' niet helemaal meewerken, zoals bladgewassen die erg lang kunnen blijven staan (plukken) of in mijn geval maïs en quinoa die ik goed als windscherm kan gebruiken voor de gewassen daarachter. Ik heb niets meer aan dat windscherm als ze 3 jaar later in het midden vd tuin staan..

 

In de achtertuin (verhoogde bakken) doe ik het weer anders, maar toch hetzelfde (begrijp je het nog? ) waar ik 3 bakken wissel, die halverwege de bak mentaal in 2 stukken verdeel (en dus langs elkaar wisselen) en 1 bak geheel en alleen gebruik voor knoflook... we houden van knoflook... nooit genoeg knoflook! De buitenbeentjes, zoals aardappelen en tomaten, gaan dan in bakken/potten/zakken.

 

Prei zet ik altijd bij wortelen en uien, waar ik de wortel- en knolgewassen sowieso vaak wel bij elkaar zet. Prei bij de blasgewassen heeft geen enkele goede-buren functie, bij de uien en wortelen echter wel. Radijsjes kun je ook gemakkelijk gebruiken als herkenning naast een rijtje waar je een langzaam kiemend gewas hebt gezaaid bvb.

[René]

Thanks Sovreze

Groeit quinoa hier (goed) en zo ja, hoe om je dan aan het zaadgoed?

(of ben ik dit topic nu teveel aan het vervuilen?)

[Eindhovenier]

Perfect, bedankt iedereen voor de input! Ik heb in Google Docs de zaden die ik momenteel heb alvast gerangschikt op gewasgroep:

 

@René, ik was ook heel nieuwsgierig naar die Quinoa en vond er een eigen topic over op dit forum!

[Eindhovenier]

P.S. op Diana's Website staat een mooi overzicht van allerlei gewassen naar groep: http://www.mooiemoestuin.nl/moestuin/vruchtwisseling/

[René]

@René, ik was ook heel nieuwsgierig naar die Quinoa en vond er een eigen topic over op dit forum!

 

Gezocht.....en gevonden

[Becky]

Beste moestuinders, ben nieuw hier, maar heb al heel wat keertjes dit forum bezocht.

We zijn bezig onze achtertuin ± 35 m2 tot moestuin om te zetten. Maar we willen geen aardappelen (hebben al aardperen),

en nu komen we een beetje in de knoop met het wissel-vak voor aardappelen.

Wat zouden we daar het beste op kunnen zetten?   Of kunnen we door met 5 vakken?

1.kool   2. bladgroenten   3. vruchtgewas   4. wortelgewas  5. peulgewas   1. kool, enz.

Stuk tuin licht in de volle zon.

Alvast bedankt. 

 

[marjoleinvdh]

@Becky ik ben ook dit jaar begonnen met wisselteelt en bedacht om tomaten ipv aardappels te zetten. Ze zijn van dezelfde plantfamilie en hebben dezelfde plagen en volgens mij ook redelijk dezelfde voedingsbehoefte. Ik heb dus geen ervaring en ook nog niemand anders gevonden die dit heeft gedaan. We gaan het zien

[Amrutten]

@Becky  je kunt wisselteelt ook zonder aardappelen, 5 vakken, gewoon doen hoor. Niks moet.